Toni chỉ thực sự được chú ý sau khi ghi 51 bàn trong 83 trận ở mùa giải 2003-2004 và 2004-2005 cho Palermo. Bằng hiệu suất ghi bàn ấn tượng đó, chân sút sinh năm 1977 kéo đội bóng áo hồng từ Serie B lên Serie A rồi cán đích thứ sáu để giành suất dự UEFA Cup (tiền thân của Europa League) ngay mùa giải lên hạng ấy.

Báo chí thế giới cũng chỉ viết nhiều về Toni khi chàng tiền đạo người Italy khoác lên người màu áo tím của Fiorentina, phá kỷ lục ghi bàn của Gabriel Batistuta với 31 bàn và giành luôn Chiếc giày vàng châu Âu. 29 tuổi, tất cả những tiền đạo nổi tiếng đều đã làm nên sự nghiệp. “Người ngoài hành tinh” Ronaldo hai lần là Cầu thủ hay nhất thế giới. Raul Gonzalez là tay săn bàn số một ở Cup C1/Champions League. Andrey Shevchenko đã có Quả bóng Vàng châu Âu. Thierry Henry trở thành Vua ghi bàn của Arsenal… Còn Toni bắt đầu tạo dựng tên tuổi.

Toni tiến bộ nhanh chóng kể từ khi khoác áo Brescia đầu những năm 2000 và được các đàn anh nổi tiếng như Guardiola (trái) hay Roberto Baggio dìu dắt.

Chàng trai cao lớn đến từ Modena có sự nghiệp phản ánh rõ phẩm chất của một người đi lên từ con số không. Trong sáu năm đầu tiên sự nghiệp quần đùi áo số, đi qua năm CLB, Toni chỉ chơi bóng trên những thảm cỏ xấu xí ở Serie C1 rồi Serie B. Phải đến khi sang Brescia năm 2001, anh mới đứng dưới ánh mặt trời Serie A, thi đấu cạnh các huyền thoại tuổi xế chiều như Roberto Baggio, Pep Guardiola hay ngôi sao đang lên Andrea Pirlo.

Nhưng bóng đêm tiếp tục phủ chụp lấy Toni khi Brescia bán anh cho Palermo, bắt anh quay trở về những sân vận động Serie B ảm đạm. Năm ấy, Toni đã 26 tuổi. Dù vậy, nghịch cảnh tại chính Palermo – thủ phủ của vùng đất Sicilia nổi tiếng đã khơi dậy trong Toni bản năng của sát thủ và quyết tâm vùng lên để khẳng định bản thân. Từ dạo đó, bông hoa của đời anh đã nở bung ra rực rỡ.

Thuở ấy, giữa muôn vàn các tiền đạo nổi tiếng khác của đất nước hình chiếc ủng như Christian Vieri, Pippo Inzaghi, Alessandro Del Piero, hay tiềm năng thì có Alberto Gilardino, Antonio Cassano… cái tên Luca Toni chìm nghỉm trong dòng chảy của thế hệ tài năng ấy suốt 10 năm. Tuy nhiên, khi Italy bước vào giải đấu định mệnh World Cup 2006, thì chính Toni mới được HLV Marcello Lippi chọn làm trung phong chính thức.

Vô địch World Cup 2006 cùng tuyển Italy là chiến công hiển hách nhất trong sự nghiệp của Luca Toni (phải). Ảnh: AFP.

Khi ấy, Italy cần một tiền đạo thay Vieri đã luống tuổi, còn Inzaghi và Del Piero thì chưa bao giờ có duyên tại đội tuyển. Và phong độ chói sáng ở Fiorentina đã giúp Toni được chọn. Cao 1,94m, nặng 89kg, thân hình cao lớn, khả năng chơi đầu tốt, tì đè giỏi và biết tung ra những cú găm chân sấm sét,  Toni gợi nhớ lại bóng hình bò mộng Vieri thuở nào – một tiền đạo chủ lực luôn khiến các tifosi an tâm. Italy vô địch World Cup 2006 với đóng góp lớn của Toni, anh còn lọt vào đội hình tiêu biểu của giải.

Toni là một ánh sáng lạ lùng. Anh đến với các tifosi trong những năm tháng vinh quang cuối cùng mà một thế hệ rất đẹp của bóng Italy đã tạo dựng. Khi ấy, Toni, với chiếc áo số 9 màu thiên thanh cùng động tác mừng bàn thắng xoay xoay bàn tay bên tai phải, giữa nụ cười sáng rực trên môi, đã làm nức lòng các tifosi. Mùa hè 2007, Toni rời Fiorentina đến Bayern Munich. Và anh đã làm được điều mà 12 năm trước Vieri làm được (trở thành Vua phá lưới của Serie A và một giải vô địch lớn khác ngoài biên giới Italy), cũng như điều mà Vieri chưa làm được – nâng cao chiếc Cup VĐQG, ở đây là cùng Bayern Munich.

Nhưng những năm tháng rực rỡ của anh qua nhanh đến vội vàng, ngày rời nước Đức, Toni với bản năng sát thủ cũng đã mất. Anh lặn lội ở Roma, Genoa rồi Juventus, và thậm chí lưu lạc đến tận UAE xa xôi như một lời xác nhận chia tay bóng đá đỉnh cao. Thế rồi, như một thói quen, từ tro tàn của sự nghiệp anh lại trỗi dậy, rời bỏ phồn hoa xứ Ả Rập quay lại Italy.

Sau một mùa giải ở Fiorentina, “sát thủ hay cười” đến Verona. Khuôn mặt phong trần và râu ria hơn, nhưng anh vẫn biết tạo nên câu chuyện cổ tích như ngày trước. Mùa giải đầu tiên với Verona, Luca Toni ghi 21 bàn, mùa giải thứ hai, anh ghi 23 bàn và giành luôn danh hiệu Vua phá lưới Serie A. Như vậy, Toni đã có hai danh hiệu Vua phá lưới Serie A: lần đầu tiên là khi anh 29 tuổi, và lần thứ hai khi anh 38 tuổi. Chưa có ai có thể làm được điều anh đã làm.

Đoạt ngôi Vua phá lưới Serie A mùa trước, ở tuổi 38, cũng là một kỳ tích trong sự nghiệp của Luca Toni (số 9). Ảnh: LaPresse.

Sự nghiệp của Toni bắt đầu năm 17 tuổi, cất cánh khi 27 tuổi, và chấm dứt ở tuổi 39 cùng bàn thắng như lời chào tri ân trong trận đấu với Juventus hôm qua 8/5. Đó sẽ là trận đấu cuối cùng, bàn thắng cuối cùng mà người hâm mộ Serie A còn được thấy anh trên sân cỏ. Chàng tiền đạo gác lại cho các tifosi một sự nghiệp thăng trầm của con người đi ra từ bóng đêm và cười rực rỡ như ánh nắng ban trưa.

Dũng Phan