* Trận Ukraine – Ba Lan diễn ra lúc 23h hôm nay 21/6, theo giờ Hà Nội.

Liên danh vượt khó

Ngày 18/04/2007, tại phiên họp của Uỷ ban Điều hành UEFA diễn ra tại Cardiff (Xứ Wales), Chủ tịch UEFA thời điểm ấy Michel Platini mở chiếc phong bì có tên nước chủ nhà vòng chung kết Euro 2012. Đó là chiến thắng ngoạn mục của Ba Lan – Ukraine, liên danh từng bị đánh giá thấp ở các vòng bỏ phiếu trước.

Khi nhận quyền đăng cai, bốn sân bóng của Ukraine, gồm Olympic (Kiev), Donbass (Donetsk), Metalist (Kharkov) và Lviv vẫn đang tu sửa ngổn ngang. Chúng chỉ được hoàn thành vào tháng 11/2011, tức chỉ bảy tháng trước khi Euro 2012 bắt đầu. Quá trình chuẩn bị của Ukraine trúc trắc đến nỗi vào tháng 04/2009,  Platini đã gợi ý phần lớn các trận diễn ra tại Ba Lan. Thậm chí, Đức và Croatia còn được yêu cầu sẵn sàng thay thế Ukraine.

Ba Lan (áo trắng) và Ukraine (áo vàng) từng cùng nhau làm nên một trong những kỳ Euro đặc sắc nhất trong lịch sử giải đấu lớn này.

Nhưng cuối cùng, Euro 2012 đã diễn ra suôn sẻ. Vẫn có những sự cố, như cuộc bạo loạn của các cổ động viên tại Warsaw (Ba Lan) khiến cảnh sát phải can thiệp, nhưng nói chung, ban tổ chức Euro 2012 không đau đầu như những đồng sự tại Euro 2016 này.

Cả Ukraine lẫn Ba Lan đều xem Euro 2012 là cơ hội chỉnh trang bộ mặt đất nước. Năm 2007, Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Ukraine, ông Hrihoriy Surkis tuyên bố: “Chỉ trong năm năm nữa, chúng tôi sẽ xây dựng một Ukraine to đẹp hơn, mới mẻ hơn và không có cơ hội nào tốt hơn bằng việc mang được Euro 2012 đến đây”.

Còn với Ba Lan, Euro 2012 là cơ hội để “hoàn thiện hạ tầng giao thông, chuẩn hoá sân bóng, tạo tiền đề phát triển các câu lạc bộ trong nước”, như lời chủ tịch Liên đoàn bóng đá Ba Lan khi đó Michal Listkiewicz nhận xét.

Bốn năm sau thời điểm Euro 2012 diễn ra, giờ là lúc thích hợp để nhìn lại thành quả của giải đấu này với Ba Lan, Ukraine.

Bóng đá Ba Lan: Đội tuyển đi lên, CLB giậm chân tại chỗ.

Điều tích cực mà Euro 2012 mang đến cho Ba Lan đúng là một hệ thống hạ tầng hoàn hảo. Từ một sân bóng cũ kỹ, sân Quốc gia ở Warsaw đạt chuẩn sân vận động bốn sao của UEFA, ngang với Camp Nou, Old Trafford, Emirates, Allianz Arena. Năm 2015, sân này đăng cai trận chung kết Europa League. Đây còn là địa điểm tổ chức các show ca nhạc của Madonna, Cold Play, Beyonce, Metallica, AC/DC…

Nhưng nền bóng đá Ba Lan thì … vẫn thế. Mùa 2011-2012, họ xếp thứ 21 trên bảng xếp hạng UEFA (dưới cả Cyprus). Mùa 2015-2016, Ba Lan vượt qua … Cyprus lên thứ 18 (Cyprus xếp thứ 19). Thành tích của các CLB Ba Lan tại hai Cup châu Âu vẫn tệ hại như thế, trung bình chỉ giành 3 đến 6 điểm mỗi mùa. Legia Warsaw, Lech Poznan, Wisla Krakow là ba tên tuổi lớn của bóng đá Ba Lan, nhưng khi ra đấu trường châu lục, họ trở nên nhỏ bé khi đặt cạnh Barca, Real hay Bayern.

Lewandowski là hiện thân cho thành công của bóng đá Ba Lan sau Euro 2012 mà họ là đồng chủ nhà.

Tuy vậy, các cầu thủ Ba Lan vẫn biết cách để lại dấu ấn. Robert Lewandowski là cầu thủ Ba Lan nổi tiếng nhất hiện nay. Chân sút trưởng thành từ Lech Poznan đã bước lên đẳng cấp hàng đầu thế giới từ khi gia nhập Bayern Munich. Với năm bàn thắng chỉ trong chín phút ở Bundesliga mùa vừa qua, trung phong người Ba Lan này xác lập một kỷ lục vô tiền khoáng hậu.

Con đường Lewandowski đi là mẫu số chung của các cầu thủ Ba Lan. Họ rời quê hương rất sớm, ở tuổi 19, 20, tìm đến những giải đấu có chất lượng cao hơn (đồng nghĩa thu nhập tốt hơn). Akadiusz Milik, người đá cặp với Lewandowski ở Euro 2016 là trường hợp tương tự. Chân sút ghi năm bàn qua bảy trận cho U19 Ba Lan năm 2012 gia nhập Leverkusen khi mới 18 tuổi. Mùa 2015-2016, anh bùng nổ với 21 bàn sau 31 trận cho Ajax Amsterdam.

Chính những nhân tố này khi trở về đội tuyển quốc gia làm nên sức mạnh cho Ba Lan. Từ đội xếp bét bảng Euro 2012 và không giành vé dự World Cup 2014, Ba Lan chơi rất hay và đã giành vé dự vòng loại trực tiếp ở Euro 2016. Họ thậm chí còn có cơ hội đi tiếp với ngôi nhất bảng C.

Bóng đá Ukraine: Đội tuyển đi xuống, CLB đi lên.

Trái ngược Ba Lan, tại Ukraine, thành tích của đội tuyển quốc gia đi xuống thấy rõ, trong khi các CLB vẫn giữ phong độ ấn tượng ở hai Cup châu Âu. Trong bốn năm qua, Ukraine luôn ở trong top 10 bảng xếp hạng UEFA (thứ bảy năm 2011, thứ tám năm 2015). Shakhtar Donetsk, Dynamo Kyev, Metalist Kharkiv thường tiến sâu ở mặt trận châu lục.

Tuy nhiên, đội tuyển Ukraine, từ một đội bóng vào tứ kết World Cup 2006, đã sớm bị loại ở Euro 2012, thất bại ở trận play-off World Cup 2014. Tại Euro 2016 đang diễn ra, trước trận đấu cuối bảng C gặp chính Ba Lan hôm nay, Ukraine cũng đã bị loại sau hai trận đầu toàn thua.

Với tình thế hiện tại, trận đấu giữa hai đội trên sân Velodrome này càng hợp hơn với câu hát “một người về đỉnh cao, một người về vực sâu”.

Ukraine đang có dấu hiệu phú quý giật lùi ở cấp độ ĐTQG và phải đọ sức với Ba Lan hôm nay trong tâm thế một đội bóng đã bị loại, không còn động lực chiến đấu.

Ukraine thì đã bị loại và có vẻ như cũng chẳng còn tha thiết đá trận cuối. Chưa đá, họ đã như rắn mất đầu khi HLV Mykhaylo Fomenko, người có công lớn giúp đội vượt qua vòng loại, đã nói rằng ông sẽ ra đi ngay sau trận đấu với Ba Lan: “Ở lại có ích gì khi tôi không thể mang lại những kết quả tích cực cho đội”.

Ba Lan, trong khi đó, đang khát chiến thắng, bởi nếu họ làm được điều đó còn Đức mất điểm trước Bắc Ireland, đội bóng của Lewandowski sẽ soán ngôi đầu bảng, có thể tránh được những đối thủ mạnh ở vòng 1/8, đồng nghĩa với việc có cơ hội tiến xa hơn nữa trên đất Pháp.

Gặp Ukraine, vì thế sẽ là cơ hội để Ba Lan nuôi các toan tính của họ cho vòng sau, đồng thời san bằng thành tích đối đầu. Trong cả thảy bảy lần chạm trán trước đó, Ukraine đang nhỉnh hơn với ba chiến thắng, hai trận hoà và chỉ hai lần thua Ba Lan. Năm trận gần nhất trong bảy trận này, Ba Lan cũng chưa từng thắng Ukraine.

Huyền Châu