Mái tóc bạc trắng, gương mặt khắc khổ đã đầy vết chân chim, Wenger đã cùng Arsenal đi qua một hành trình dài hai thập niên với vô số kỷ niệm. Người đàn ông 66 tuổi vẫn đang đưa con thuyền Arsenal đi qua hết mùa giải này sang mùa giải khác, kể từ thời điểm đặt chân tới vào ngày 22/9/1996. Nếu bất cứ người nào có thể làm một công việc suốt 20 năm và mỉm cười khi đạt được mục tiêu cho riêng mình sau mỗi một năm thì chỉ có thể dùng từ tình yêu cho công việc đó.

Wenger trong trận đấu gần nhất giữa Arsenal và Basel tại Champions League. Ảnh: Reuters.

Wenger đã tới Arsenal vào thời điểm đội bóng cần một thuyền trưởng đủ mạnh mẽ để vực dậy đội bóng. Khi nhận lời mời từ Arsenal, ông đang ở Nhật Bản dẫn dắt đội bóng mà khi đó chẳng mấy cổ động viên “Pháo thủ” biết tới là Nagoya Grampus Eight. Ông đang tận hưởng trải nghiệm mới tại miền Viễn Đông, xa rời thứ bóng đá căng thẳng tại châu Âu sau khi chia tay Monaco.

“Tôi đã ở một thời khắc nguy hiểm. Khi đó tôi đã nghĩ nếu mình không nhận lời trở lại châu Âu (dẫn dắt Arsenal) thì tôi có thể đã sống mãi tại Nhật Bản”, Wenger nhớ lại. Thời điểm đó, vợ của ông đang mang thai con gái đã chấp nhận theo ông tới Nhật Bản. Do đó quay trở lại châu Âu để dẫn dắt Arsenal với tương lai không định trước là một nước cờ mạo hiểm.

Không chỉ có Wenger đắn đo mà ngay cả các cầu thủ và nhân viên tại Arsenal cũng lo lắng. Nếu hiện tại, các huấn luyện viên ngoại quốc tràn ngập xứ sương mù thì thời đó đây là một quyết định táo bạo của Arsenal. Không nhiều người tin vào sự thành công của một người ngoại quốc tại nước Anh khi đó, nơi vốn là mảnh đất thuộc về các chiến lược gia bản địa.

“Tôi cảm thấy nhiều sự hoài nghi khi đặt chân tới Arsenal“, Wenger cho biết. “Đây dường như là đặc tính của con người sống trên một hòn đảo (Vương quốc Anh). Những người sống trên đảo thường thận trọng với những thứ bên ngoài bởi họ quen với sự cô lập”.

Wenger ra mắt tại sân vận động Highbury. Ảnh: REX.

Khi Wenger nhậm chức tại Arsenal vào ngày 22/9/1996, chỉ có một nhà cầm quân nước ngoài đang làm việc tại Ngoại hạng Anh. Đó là huyền thoại Hà Lan Ruud Gullit, người mới được Chelsea bổ nhiệm thay Glenn Hoddle làm huấn luyện viên kiêm cầu thủ. Trong khi Gullit đã có danh tiếng lẫy lừng và quen mặt với các cổ động viên Anh thì Wenger không được mấy người biết tới dù từng giúp Monaco vô địch Pháp. Biệt danh của Wenger khi đó là “Arsene Who?” (Arsene nào thế?).

Sau sự chào đón không mấy nồng ấm, Wenger đã chứng minh giá trị của ông một cách nhanh chóng và cởi bỏ những hoài nghi. Những đột phá mà Wenger mang lại giúp Arsenal có được cú đúp quốc nội Ngoại hạng Anh và FA Cup ngay ở mùa giải thứ hai, 1997-1998. Các cầu thủ đã bị thuyết phục và đồng lòng cùng với Wenger, điều quan trọng nhất trong một thập niên thành công đầu tiên của nhà cầm quân người Pháp.

Patrick Vieira là cầu thủ mang về sự tín nhiệm đầu tiên cho Wenger, một “thần đèn” theo như thừa nhận từ chính ông. Wenger thuyết phục tiền vệ đồng hương rời bỏ Milan hoa lệ thời đó để tới chơi cho Arsenal vào tháng 8/1996. Một cầu thủ ngoại quốc mới 20 tuổi đã gây ảnh hưởng mạnh tới toàn đội bóng. Dennis Bergkamp nhớ lại thời điểm lần đầu tiên Vieira vào sân thi đấu cho Arsenal và nói: “Cậu ta thay đổi hoàn toàn trận đấu. Mọi người trên sân vận động phải nhủ thầm rằng điều gì đang xảy ra, liệu những gì tôi nhìn thấy có phải sự thật”.

Sau sự xuất hiện của Viera, Wenger thực hiện thêm nhiều bản hợp đồng chất lượng với Thierry Henry, Robert Pires, Nicolas Anelka, Sol Campbell. Khả năng mua bán tuyệt vời và sự kết hợp nhịp nhàng giữa những cầu thủ mới với lối chơi mà Wenger xây dựng đã biến Arsenal nhanh chóng trở thành thế lực hàng đầu Ngoại hạng Anh. Cùng với Man Utd của Alex Ferguson, Ngoại hạng Anh đã chứng kiến cuộc đua song mã hấp dẫn trong nhiều năm liền khi Arsenal của Wenger xuất hiện.

Wenger nâng cao danh hiệu Ngoại hạng Anh sau mùa giải bất bại 2003-2004. Ảnh: Reuters.

Tám năm từ 1998-2006 là khoảng thời gian tuyệt vời nhất của Wenger với Arsenal. Đội bóng hai lần giành cú đúp quốc nội vào mùa 1997-1998 và 2001-2002, cũng như đỉnh cao là mùa giải bất bại tại Ngoại hạng Anh 2003-2004. Tưởng như giai đoạn này sẽ kết thúc với trái ngọt là danh hiệu vô địch Champions League thì Arsenal lại gục ngã trong trận chung kết 2006 trước Barcelona, sau tấm thẻ đỏ không đáng có của thủ thành Jens Lehmann.

Sự thành công của Wenger không chỉ đo đếm bởi các danh hiệu mà còn ở triết lý và lối chơi ông mang tới xứ sở sương mù. Trong suốt thời gian dài lối chơi “đá và chạy” thống trị, nước Anh chưa được chứng kiến một cuộc cách mạng như Wenger làm được. Arsenal chơi thứ bóng đá khác với toàn bộ phần còn lại Ngoại hạng Anh nhờ khả năng phối hợp ở tốc độ cao và xử lý đẹp mắt của hàng loạt cầu thủ giàu kỹ thuật. Phong cách của Arsenal thậm chí vượt ra ngoài biên giới nước Anh và mang theo danh tiếng của Wenger. Đã có thời điểm Real Madrid tới đặt vấn đề nhưng nhà cầm quân người Pháp quyết định ở lại.

Năm 2006 đánh dấu một cột mốc quan trọng của Arsenal là dời từ ngôi nhà cũ Highbury sang sân vận động mới Emirates. Cuộc dịch chuyển mang tới hy vọng về một tương lai rộng mở và to lớn thay vì mái nhà nhỏ bé Highbury, nhưng cũng bắt đầu một hành trình đầy thách thức về khả năng quản trị của Wenger. Đây là giai đoạn bắt đầu cho 10 năm tiếp theo mà Wenger phải hứng chịu nhiều lời chỉ trích, đồng thời chứng kiến thành tích đội bóng đi xuống.

Khả năng đào tạo của Wenger đã tìm ra một lứa cầu thủ trẻ đẳng cấp mà gương mặt tiêu biểu là Cesc Fabregas. Ảnh: Reuters.

Giai đoạn 2006-2013 được xem là thời kỳ “các cậu bé” tại Arsenal. Chính sách thắt lưng buộc bụng sau khi xây sân vận động mới chứng kiến các ngôi sao lần lượt ra đi, tới những nơi trả lương cao và nhiều cơ hội chinh phục danh hiệu hơn. Wenger đã phải thực thi kế sách tìm những cầu thủ trẻ chất lượng nhất có thể, kết hợp họ cùng các cựu binh và duy trì sự phát triển cùng nhau, tăng tính trung thành với đội bóng. Đây được xem là quyết định vô cùng dũng cảm của Ban lãnh đạo Arsenal khi đặt trọn niềm tin lên “Giáo sư”.

Arsenal đã thành công trên khía cạnh tài chính khi duy trì được sự ổn định trong top 4. Sự trưởng thành vượt bậc của Cesc Fabregas cùng các đồng đội Van Persie hay Samir Nasri giúp Wenger có đủ các tài năng chất lượng để cạnh tranh ở mức độ nhất định. Đối thủ lúc này của Arsenal không chỉ còn Man Utd mà còn có hai thế lực nổi lên nhờ tiền bạc là Chelsea và Man City. Wenger đã phải chứng kiến các đối thủ thay nhau gặt hái các danh hiệu, trong khi đội bóng trải qua tám năm trắng tay liên tiếp.

Ngay cả khi Arsenal bắt đầu trở lại với những danh hiệu, với chiếc Cup FA hai mùa liên tiếp 2014 và 2015, đây vẫn là khoảng thời gian vô cùng khó khăn cho Wenger. Sự ủng hộ từ các cổ động viên đã vơi dần khi một bộ phận mất đi sự kiên nhẫn với cách mua sắm tiết kiệm và sự hụt hơi của Arsenal ở những thời khắc quyết định.

Wenger đang được đồn là ứng viên số một cho chiếc ghế HLV tuyển Anh. Ảnh: Reuters.

Mùa giải 2015-2016 được xem là cuộc đào thoát ngoạn mục của Wenger trước nguy cơ bị sa thải. Arsenal được đánh giá là ứng cử viên lớn nhất cho chức vô địch Ngoại hạng Anh khi những đối thủ đồng loạt suy yếu. Tuy nhiên giấc mơ vô địch của các cổ động viên Arsenal đã bị một đội bóng chiếu dưới như Leicester City đánh cắp. Ngay từ thời điểm mùa giải còn chưa kết thúc, những băng rôn và khẩu hiệu yêu cầu Wenger ra đi được chăng đầy trên sân Emirates.

Đây là mùa giải cuối cùng trong bản hợp đồng hiện tại của Wenger với Arsenal. Hai mươi năm bên nhau là một chặng đường dài của cả hạnh phúc và cay đắng. Wenger xứng đáng với một kết thúc đẹp với Arsenal. Không phải chỉ vì ông là một nhà cầm quân vĩ đại của đội bóng thành London mà còn là một triết gia, một nhà tiên phong tại Ngoại hạng Anh.

Bảo Lam