*Trận đấu bắt đầu lúc 16h theo giờ địa phương, tức 22h theo giờ Hà Nội, trực tuyến trên VnExpress.

Đánh bại Sevilla ở vòng đấu gần nhất, Espanyol coi như đã chính thức trụ hạng. Khi Felipe Caicedo ghi bàn duy nhất cho CLB xứ Catalonia trận ấy, anh đã khóc ngay trên sân. Việc trụ hạng với Espanyol mùa này không dễ dàng gì. Trong khi cựu HLV của họ là Mauricio Pochettino đang làm mưa làm gió tại nước Anh, Espanyol lặn ngụp ở phía cuối bảng điểm La Liga, vùng vẫy để không phải quay trở lại hạng Nhì.

Espanyol đã giành quyền trụ hạng dưới sự dẫn dắt của Constantin Galca, một cựu cầu thủ của CLB này. Galca được bổ nhiệm thay cho người đồng đội cũ ở Espanyol ngày trước là Sergio Gonzalez. Sở dĩ cựu tiền vệ Romania này có thể trụ đến hết mùa là nhờ vào sự ủng hộ của các học trò. Khi Ban lãnh đạo Espanyol tính chuyện thay tướng lần thứ hai trong mùa, các cầu thủ đã nộp đơn xin giữ Constantin Galca lại. Và họ đã cùng nhau xiết chặt tay vượt qua giông bão.

Trong chiến thắng 1-0 trước Sevilla cuối tuần trước, trên khán đài là những tiếng hát hạnh phúc. Họ sẽ trụ lại La Liga thêm một mùa nữa và mơ về những ngày sáng sủa hơn. Và một trong những câu hát vang lên trong đêm ấy là: “Otro Tamudazo, queremos otro Tamudazo!” (Chúng tôi muốn một vụ Tamudazo nữa!)

Espanyol (xanh trắng) và Barca luôn xem nhau là kình địch do đặc thù lịch sử và địa lý.

“azo” là một đuôi từ vựng, có nghĩa là thảm họa. Khi đội tuyển Brazil để thua Uruguay tại trận đấu quyết định của World Cup 1950, qua đó để vuột mất cơ hội vô địch thế giới trên sân nhà Maracana, người Brazil đã gọi nó là “Maracanazo”. Sở dĩ họ đặt tên vì nó thật sự là một thảm họa, một thảm họa mà dù cố quên thì nó vẫn hiện hữu, không khác gì sóng thần hay động đất vậy.

Nếu Brazil có Maracanazo thì Barcelona có… Tamudazo, một ký ức đáng buồn khi họ vuột mất chức vô địch La Liga 2006-2007 ở vòng đấu áp chót. Nó tang thương ở chỗ Barca để mất điểm trước kẻ thù lớn thứ nhì (Espanyol) và dâng chức vô địch cho kẻ thù lớn nhất (Real Madrid). Người đã tung đòn kết liễu giấc mơ vô địch của Barca chính là Raul Tamudo. Thảm họa do Tamudo gây ra được gọi là… Tamudazo!

Raul Tamudo chỉ là Raul nổi tiếng thứ nhì trong lịch sử bóng đá Tây Ban Nha, sau Raul Gonzalez. Nhưng anh là Raul số một trong lịch sử Espanyol. Sinh ngày 19/10/1977 tại Santa Coloma de Gramenet, Barcelona, Tamudo đã trải qua một sự nghiệp đáng nhớ tại thành phố quê hương. Đấy là người đã gửi bạn đi thi bằng lái hộ vì ngày thi trùng với lịch thi đấu của Espanyol. Đấy là người mà khi anh chuyển từ CLB địa phương Milan Santa Coloma sang đội trẻ của Espanyol, CLB xứ Catalonia đã trả chi phí chuyển nhượng tượng trưng là… sáu quả bóng đá.

Trong thời gian thi đấu ở Espanyol, có một lần anh suýt nữa chuyển sang Glasgow Rangers, nhưng CLB của Scotland chê đầu gối của anh hỏng, khó lòng đá đỉnh cao được. Nào ngờ sau lời phán ấy, Tamudo đá một lèo 250 trận chuyên nghiệp. Anh là cầu thủ trẻ của Espanyol, lên đội một Espanyol và đeo băng thủ quân Espanyol. Khi rời Espanyol năm 2010, Tamudo là cầu thủ đá nhiều trận nhất, ghi nhiều bàn nhất và giành nhiều danh hiệu nhất lịch sử CLB này. Và trong 140 bàn mà Tamudo đã ghi cho Espanyol, có bàn thắng mang tên Tamudazo!

Tamudo (giữa) là một phần ký ức đau thương trong lịch sử Barca.

Sự nghiệp của Tamudo có ba pha ghi bàn đáng nhớ. Bàn đầu tiên được ghi vào lưới Atletico Madrid trận chung kết Cúp Nhà vua năm 2000, mang Espanyol đến danh hiệu đầu tiên sau 60 năm. Bàn thứ hai cũng đến trong một trận chung kết Cúp Nhà vua, lần này là năm 2006, đối thủ là Zaragoza và Tamudo chỉ mất hơn một phút để ghi bàn mở tỷ số, khởi đầu cho trận thắng tưng bừng 4-1.

Bàn thứ ba chính là “Tamudazo”, không mang lại bất kỳ danh hiệu nào, cũng không đến trong một trận thắng, nhưng để lại dư vị ngọt ngào không kém. Bởi vì nó được ghi vào lưới Barcelona, trực tiếp khiến đối thủ cùng thành phố mất chức vô địch. Đã xem và yêu La Liga, hẳn bạn phải biết đến văn hóa nơi đây: người ta sung sướng không chỉ vì đội nhà chiến thắng, mà còn bởi địch thủ thất bại.

Đấy là một trong những khoảnh khắc kịch tính nhất trong toàn bộ lịch sử La Liga, khi chức vô địch đang ở Barcelona bỗng dưng bay vèo sang thủ đô, chỉ trong thời gian vỏn vẹn có 18 giây!

Phải, chỉ 18 giây. Mùa bóng 2006-2007 ấy, Real và Barca bước vào vòng đấu áp chót cùng với 72 điểm (nhưng nếu thứ hạng giữ nguyên thì Real sẽ vô địch vì hơn trong đối đầu trực tiếp, Sevilla ở ngay phía sau với 70 điểm). Phút thứ 89 ở Nou Camp, Barca đang dẫn Espanyol 2-1 trong khi ở Zaragoza, Real đang thua 1-2. Các Madridista thấy mùa giải đã khép lại trước mắt.

Nhưng rồi Ruud Van Nistelrooy bất ngờ gỡ hòa 2-2 cho Real ở La Romareda, anh ăn mừng khá chừng mực vì không biết kết quả trận derby Catalonia thế nào. Đúng 18 giây sau bàn của Van Nistelrooy, Tamudo gỡ hòa cho Espanyol, chức vô địch La Liga trải qua một khúc cua ngoạn mục. Nói cách khác, Tamudo đã lấy Cúp trên tay Barca mà trao cho Real.

Real tất nhiên rất hạnh phúc, nhưng Espanyol cũng hạnh phúc không kém. Bởi Barca chính là đại kình địch của họ. Họ đã cùng Barca ghét nhau được hơn nửa thế kỷ, để cùng biến derby Catalonia thành một trong những trận derby căng thẳng nhất thế giới. Barca không ưa Espanyol ngay từ… cái tên, bởi Español trong tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là… Tây Ban Nha. Mà Barca là lá cờ đầu của Catalonia, vùng đất luôn khẳng định: “Catalonia không phải là Tây Ban Nha”. Nói cách khác, ngay cại Catalonia, Espanyol bị xem là một đội bóng… nước ngoài. Trong một trận derby cách đây không lâu, Espanyol trưng lên một băng-rôn, nhắc cho đối thủ truyền kiếp biết sáng lập Barcelona là Joan Gamper – một người Thụy Sĩ. Tức nói về sự “nước ngoài”, chưa biết ai hơn ai.

Cuộc nội chiến Tây Ban Nha mang đến cho Barca một lúc hai kẻ đại thù. Real Madrid thì quá rõ, nhưng Espanyol cũng đứng về phía độc tài Franco ngày ấy. Sau cái ngày Luis Figo trở lại Nou Camp, hứng chịu cơn mưa vật thể lạ và cái đầu heo nổi tiếng, Real đến sân Espanyol và nhìn thấy một băng-rôn: “Không phải người Catalan nào cũng là thú vật”. Espanyol không có ràng buộc gì với Real, nhưng việc ghét Barca đến tận xương tủy khiến họ và Real thỉnh thoảng trở thành “đồng minh”.

Mùa này, Espanyol gọi mình là “một cộng đồng nhỏ tuyệt diệu”, tức là CLB nhỏ hơn, sân nhỏ hơn, CĐV ít hơn, bị cộng đồng lạnh nhạt nhưng yêu thương nhau. Barca luôn phàn nàn Real là đội bóng của Nhà nước Tây Ban Nha thì ở Catalan, Espanyol lại phàn nàn Barca mới là đội bóng của chính quyền Catalonia. Nếu Catalonia là Nhà nước, Barca là quân đội. Espanyol bơ vơ ngay trên mảnh đất quê hương dù trong phần lớn thời gian lịch sử, số cầu thủ Catalonia trong biên chế Espanyol luôn nhiều hơn Barca.

Messi và các đồng đội có để thảm hoạ như năm xưa trở lại với đội bóng của họ?

Năm nay, thù hận giữa hai đội bóng Catalonia không hề có dấu hiệu hạ nhiệt. Đầu năm nay, Barca và Espanyol phải chạm trán nhau trong ba trận derby tiếp, một trận ở La Liga và hai ở Cúp Nhà vua. Trận đấu tại La Liga kết thúc với tỷ số hòa 0-0, nơi các cầu thủ Espanyol vừa đá bóng sẵn tiện đá luôn… người. Khi báo chí Catalonia tổng lực chỉ trích Espanyol biến sân cỏ thành võ đài, đồng thời khẳng định khán đài sân Espanyol đã có lời lẽ miệt thị chủng tộc với Neymar, Chủ tịch Joan Collet của Espanyol đã nói: “Cỗ máy tuyên truyền quốc gia của Barcelona đã đi quá xa. Quả là mộ sự hổ thẹn”.

Trong trận đấu tại Cúp Nhà vua sau đó bốn ngày, Barca thắng 4-1 tại Nou Camp. Thủ thành Pau Popez giẫm lên chân Leo Messi, Luis Suarez chờ ai đó để ăn thua đủ trong đường hầm và lãnh án phạt sau đó. Gerard Pique nói: “Đây là bóng đá, không phải bóng đá Mỹ. Bóng đá là đá bóng, chuyền bóng, ghi bàn, chứ không đá nhau”. Rồi “chuyên gia ném đá” này nói tiếp: “Họ gọi họ là cộng đồng nhỏ tuyệt diệu. Thế thì cố làm đầy sân bóng trận lượt về nhé. Lần gần nhất đến đấy, tôi thấy khán đài hơi… vắng”. Espanyol lập tức gọi Pique là trẻ con.

Trận lượt về sau đó, Messi chạm bóng là cả sân Espanyol chọc ghẹo anh vụ… trốn thuế. Một băng-rôn đáp trả Pique quá đà, trong đó gọi Shakira, bạn gái anh, là “gái điếm”. Một băng-rôn khác ghi: “Pau, bàn chân anh dẫn lối cho toàn đội”. Vâng, đấy là bàn chân đã giẫm lên Messi!

Bây giờ, trường ca thù hận ấy chuẩn bị bước vào một chương mới. Espanyol đã trụ hạng thành công, nhưng họ sẽ bước vào trận derby Catalonia với tất cả tâm huyết. Họ khao khát được làm lại một cú “Tamudazo” như hồi 2007 dù Tamudo đã không còn ở đội nữa. “Tôi hận vì mình không thể tham gia trận đấu này, vì tôi thích nhìn Barca thất bại,” Tamudo nói với truyền thông Tây Ban Nha mới đây.

Hoài Thương