Có người vẫn bảo, người ta sẽ chẳng quan tâm chuyện bạn đến thế nào, mà khoảnh khắc ra đi mới là thứ định nghĩa nên giá trị con người bạn. Ở góc nhìn ấy, hẳn là bất công nếu ai đó chế giễu một triều đại không danh hiệu của Mauricio Pochettino qua năm năm rưỡi tại Bắc London cũng như việc đội bóng dưới trướng ông đang đứng thứ 14 Ngoại hạng Anh, mà phớt lờ đi thực tế rằng kỷ nguyên của ông đủ sức định vị lại chỗ đứng của Tottenham ở xứ sương mù và châu Âu sau hàng chục năm mò mẫm trong bóng đêm.

Pochettino viết lời từ biệt các học trò trên tấm bảng sa bàn trong phòng họp đội, vì các cầu thủ Tottenham chưa trở về tập trung lại khi ông bị sa thải. Ảnh: Twitter.

Đầu tiên liệu cái tên Tottenham gợi cho bạn suy nghĩ thế nào?

Xét về truyền thống, với chỉ hai lần vô địch quốc gia, họ trông thật nhỏ bé khi đặt cạnh những Man Utd, Liverpool và Arsenal trong khi chưa chắc đã hơn vị thế của những Everton, Leeds, Aston Villa hay Nottingham Forrest. Nhưng lạ ở chỗ, đội bóng này lại có những huyền thoại lớn khoác lên mình màu áo Trắng, từ Jimmy Greaves đến Glenn Hoddle, từ Paul Gascoigne đến David Ginola, có lượng CĐV khổng lồ ở London, là kình địch không đội trời chung với Arsenal.

Trong nhiều thập kỷ, các thế hệ lãnh đạo luôn tìm cách thay đổi vị thế đội bóng bằng cách chiêu mộ những ngôi sao hàng đầu, những phi vụ mang tên Gary Lineker, Jurgen Klinsmann… là minh chứng điển hình. Nhưng rốt cuộc, họ vẫn tụt lại phía sau những tên tuổi lớn, và tưởng như không bao giờ thoát ra khỏi cái bóng của một kẻ thách thức nửa mùa. Trước năm 2014, Tottenham mới hai lần góp mặt trong 22 mùa giải Champions League – chi tiết khẳng định vị thế hèn kém của họ  trong mắt các đối thủ.

Thế rồi, mọi thứ thay đổi khi Pochettino xuất hiện.

Pochettino đến Tottenham hè 2014 và nhanh chóng đưa đội bóng lên hàng ngũ đại gia. Ảnh: AP.

“Ông ấy thực sự đã giúp đội bóng có cú chuyển mình lớn sau nhiều năm”, huyền thoại Tottenham Gary Lineker bày tỏ trên Twitter, với tư cách một nhà bình luận hàng đầu của hãng BBC. Ý kiến của Lineker hoàn toàn không mang tính xã giao chút nào, mà lột tả chính xác những gì mà Pochettino đã làm sau hơn năm năm dẫn dắt Tottenham.

Tháng 5/2014, Chủ tịch Daniel Levy bổ nhiệm Pochettino vào chiếc ghế nóng ở White Hart Lane. Đây là HLV thứ 10 trong 12 năm đầy bất ổn của “Gà Trống”. Việc đầu tiên Pochettino làm trên cương vị mới là thanh lọc bớt nhân sự của đội bóng vốn thiếu tính bản sắc từ triều đại của Harry Redknapp, Andre Villa Boas đến Tim Sherwood. Ông chú trọng vào những tài năng trẻ, xem việc bồi dưỡng họ là ưu tiên hàng đầu. Những Kyle Walker, Danny Rose, Eric Dier, Harry Kane, Dele Alli, Harry Winks… cứ thế mà lần lượt xuất hiện.

Pochettino không ngại để các cầu thủ trẻ vào sân, mắc sai lầm và tiến bộ. Đó là cách làm đầy táo bạo mà sân cỏ Anh hiếm thấy từ sau kỷ nguyên của Sir Alex Ferguson và thế hệ 92 huyền thoại. Dàn cầu thủ tài năng của Pochettino đều là người Anh, đến từ đội trẻ, thấm nhuần truyền thống của Spurs, thay vì những ngôi sao nước ngoài như Emmanuel Adebayor, Roberto Soldado, Paulinho. Và khi phóng tầm mắt xa hơn, bạn sẽ thấy quyết định ưu tiên các tài năng trẻ người Anh của Pochettino đã truyền cảm hứng thế nào đến phần còn lại, mà kết quả chính là làn sóng trẻ hóa của tuyển Anh với thế hệ đã vào đến bán kết World Cup 2018.

Lấy những người Anh làm bản lề cho đội bóng, nhưng Pochettino cũng bổ sung thêm sự đa dạng văn hóa cho Spurs bằng những cầu thủ ở dạng tiềm năng. Nhưng chuyện đánh thức tiềm năng ấy thế nào mới là thành công lớn của Pochettino so với các vị tiền nhiệm. Bởi khi nhìn vào vị thế siêu sao bây giờ của Christian Eriksen, Son Heung-min, Toby Alderweireld, Jan Vertonghen… liệu bạn có nghĩ họ sẽ đạt đến tầm cao đó nếu không có HLV người Argentina?

Tottenham bay cao nhờ nguồn lực nội tại được phát huy triệt để dưới bàn tay Pochettino.

Trong bộ tiêu chí mà Arsene Wenger từng định nghĩa về một HLV giỏi, khả năng nâng tầm cầu thủ chính là yếu tố hàng đầu mà một chiến lược gia cần có. Vì lẽ đó, khác biệt của Tottenham với Chelsea, Man City hay Liverpool hơn năm năm qua, chính là chuyện họ ít khi phải vung tiền để đổi lấy thành công.

Trong ngày Pochettino ra đi và Jose Mourinho được bổ nhiệm. Ngay lập tức, Sky Sports đặt câu hỏi, liệu ông chủ Levy có đang tự hủy hoại giá trị truyền thống của CLB. Như cây bút Peter Smith lập luận, thành công mà Pochettino để lại là bản sắc về lối chơi được định hình rõ ràng qua thời gian khi Tottenham trở thành thương hiệu tấn công hàng đầu của Ngoại hạng Anh và châu Âu. Một mặt đi theo xu hướng nặng về pressing, ưu tiên kiểm soát bóng vốn đang thịnh hành, Pochettino đưa giá trị truyền thống của CLB quay trở lại sau thời gian thay đổi liên tục qua các triều đại khác nhau.

Cuối cùng, những giá trị đó được đúc kết bằng thành công trên sân cỏ. Từ vị thế của kẻ thách thức nửa mùa hàng thập kỷ, Tottenham lột xác để trở thành đối trọng lớn phá vỡ cấu trúc quen thuộc của bóng đá Anh nói chung và London nói riêng. Chỉ trong năm năm qua, họ có tới bốn lần giành vé dự Champions League, nhiều hơn cả 22 mùa giải trước đó. Mà ở đấy, cuộc đua tranh đến ngôi vô địch cùng Leicester City năm 2017 trở thành hình ảnh hằn sâu vào ký ức của người hâm mộ Tottenham, khi thầy trò Pochettino chứ không phải Chelsea, Arsenal áp sát ngôi vô địch. Và rồi đỉnh cao ở Madrid mùa hè năm ngoái chính là sự thăng hoa lớn nhất. Như kết luận của ESPN sau trận thắng Real Madrid năm 2017, thì sau nhiều năm chờ đợi, rốt cuộc Tottenham đã thuộc về đẳng cấp Champions League.

Pochettino làm được điều chưa từng có trong lịch sử Tottenham – đưa đội vào trận chung kết Champions League 2018, tại Madrid năm ngoái. Ảnh: AFP.

Hơn năm năm tại vị, công trình mà Pochettino kiến tạo chính là một thực thể phải cạnh tranh cho top 4 và luôn duy trì chỗ đứng ở Champions League. Đó là một mục tiêu rất rõ ràng, chứ không phải là hy vọng như trước khi ông đến vào hè 2014. Bây giờ, đó là chuẩn mực mà Mourinho hay bất kỳ HLV nào khác đến với Tottenham sẽ phải hướng đến. 

Pochettino có thể chưa đạt tới tầm vĩ đại nếu đứng cạnh một huyền thoại như Bill Nicholson trong lịch sử. Nhưng thành quả, cơ đồ và di sản mà ông để lại cho Tottenham chắc chắn đủ để xác lập vị thế một trong những nhà cầm quân hay nhất từng phụng sự “Gà Trống”. 

Anh Tuấn