Đêm Napoli khải hoàn ở Juventus nhờ bàn thắng phút 90 của Kalidou Koulibaly, các CĐV của họ òa khóc trên khán đài. Nơi quê nhà, pháo hoa thắp sáng một góc trời. 

“Đó là pha lập công quan trọng nhất trong sự nghiệp của tôi”, trung vệ người Senegal chia sẻ sau bàn ấn định tỷ số 1-0 ngay trên sân của đội đầu bảng Juventus. Niềm vui của các CĐV Napoli khiến người hâm mộ trung lập chợt nhận ra bóng đá quan trọng như thế nào.

Sau khi giữ đỉnh bảng được 21 vòng, Napoli chính thức để Juventus vượt lên ở vòng 27. Cách đây một tuần, khi thầy trò HLV Max Allegri hạ Sampdoria 3-0 để tạo khoảng cách sáu điểm, tham vọng của Napoli tưởng như bị dập tắt. 

Nhưng rồi, “Chúa đã ủng hộ Napoli”. CLB đang phải đào thoát khỏi cuộc đua trụ hạng – Crotone – bất ngờ thi đấu quật khởi và cầm chân Juventus  giữa tuần trước. Các nhà đương kim vô địch vì vậy không khỏi nơm nớp khi bước vào cuộc đón tiếp Napoli, với lối chơi tử thủ để kiếm một điểm trên sân nhà. Và đó là lúc cú xông phi đánh đầu của Koulibaly đưa Napoli trở về từ cõi chết, thổi bùng ước mơ vô địch.

Hành trình mùa này có thể tóm lược lịch sử Napoli vài thập kỷ qua, từ thời hoàng kim với Diego Maradona cho đến khủng hoảng năm 2004 và quá trình tái thiết.

Ở Naples, bóng đá là duy nhất. Những con đường điển hình thường chật hẹp, ôtô đỗ ngổn ngang, phảng phất mùi hương biển Địa Trung Hải. Con người Naples thường bị ví von với thói lười biếng và ngại thay đổi. Nơi ấy giống như một thành phố chết chóc, ở vùng Campania nghèo đói nhất đất nước hình chiếc ủng. “Ít ra Milan còn có nhiều doanh nghiệp và nhà máy, còn chúng tôi chỉ có bóng đá”, Antonello – một CĐV cuồng nhiệt của Napoli – nói với CNN. Lời so sánh quen thuộc đó nêu bật sự tương phản giữa hai miền Nam – Bắc của Italy.

Nhưng trên hết, con người Naples được biết đến với sự cuồng nhiệt. Ở đó, ánh sáng không bao giờ tắt. “Nếu đến Naples và thấy một bà lão 90 tuổi, bà ấy chắc chắn là CĐV của Napoli”, một người lái xe địa phương nói với Copa90.

Thời điểm Napoli phải thi đấu tại Serie C1, vẫn có trung bình 36.000 CĐV đến San Paolo theo dõi đội nhà. Khi đó, cũng không ít trận khán đài chật kín 60.000 chỗ ngồi. Tình yêu, xúc cảm của người dân Naples được gửi trọn vào bóng đá, vào Napoli – CLB duy nhất ở miền Nam từng đoạt Scudetto.

Napoli đã hai lần vô địch Serie A năm 1987 và 1990, với niềm cảm hứng từ Maradona. Ở lần đầu tiên, người Naples trên khắp thành phố không ngừng móc nhiếc Juventus, cứ như đó là lễ tang của đối thủ. Chấm dứt sự thống trị của miền Bắc tại Serie A, một tờ báo thân Napoli viết: “Phần còn lại của Italy bị hạ gục, đế chế mới đã xuất hiện”.

Một năm sau danh hiệu thứ hai của Napoli, “Chúa” Maradona bị treo giò 15 tháng vì bê bối doping và rời Italy giữa điều tiếng, xỉ vả. Kể từ đó, Napoli không còn định hướng, chiến lược hay kế hoạch nào. CLB áo xanh nhạt không thể tránh khỏi việc bị đẩy xuống Serie B sau mùa 1997-1998, do chỉ thắng ba trận cả mùa. Những hóa đơn quá hạn và khoản nợ chất đống khiến họ bị Liên đoàn bóng đá Italy (FIGC) sờ gáy, đánh tụt thêm một hạng nữa vào năm 2004. Cầu thủ lũ lượt tháo chạy khỏi con tàu đắm ở Naples.

Người hùng giúp Napoli hồi sinh để trở thành thế lực ở Italy hiện tại là Chủ tịch Aurelio De Laurentiis – nhà làm phim nổi tiếng của xứ Naples. Sinh ra trong gia đình có truyền thống làm phim, De Laurentiis bắt đầu thành lập công ty riêng FilmAuro năm 1975. Những thước phim qua tay ông thường công phá top năm doanh thu phòng vé ở Italy. Ông mua lại đội bóng quê hương năm 2004 và trả sạch nợ, bắt đầu từ 36 triệu đôla cho tòa án. Sau đó, De Laurentiis lập ra bản kế hoạch 10 năm giúp Napoli trở lại đỉnh cao như dưới thời Maradona. Trang chủ Napoli vinh danh ông là “Chất xúc tác cho quá trình phục hưng Naples”.

Buổi sáng đầu tiên sau khi De Laurentiis thâu tóm Napoli, chỉ có năm cầu thủ xuất hiện ở sân tập. Roberto Sosa, Francesco Montervino, Cataldo Montesanto, Mariano Stendardo và Gennaro Esposito có lẽ không ngờ rằng họ là những viên gạch đầu cho bình minh mới trên bầu trời San Paolo. Bởi khi đó, Napoli không còn quần áo hay bóng để cầu thủ tập luyện. Montesanto phải chạy đi lấy quả bóng cũ từ chiếc xe của anh. Buổi bình minh vẫn còn nhá nhem.

5 năm đầu, De Laurentiis đặt mục tiêu đưa Napoli trở lại Serie A. 5 năm sau, ông muốn đội bóng cạnh tranh danh hiệu quốc gia, tạo ấn tượng khắp châu lục. Kế hoạch thường được thổi phồng theo mục đích “ngắm bia đá, trúng hồng tâm”, nhưng Napoli đã thăng tiến vượt cả kỳ vọng. Ông chỉ mất ba năm để đưa Napoli trở lại Serie A, sau đó thuê những nhà cầm quân có tiếng như Roberto Donadoni, Walter Mazzarri và HLV từng vô địch Champions League với Liverpool – Rafael Benitez.

Mục tiêu chuyển nhượng của Napoli là những tài năng trẻ sáng giá. Ezequiel Lavezzi và Marek Hamsik hãy còn vô danh khi đặt chân đến Naples, nhưng sau đó đều trở thành biểu tượng cho thành công của CLB. Trong đó, Hamsik đã khước từ nhiều lời mời từ các đại gia châu Âu, ở lại và vượt qua kỷ lục ghi bàn của Maradona cho CLB. Sự hiện diện của Edinson Cavani từ Palermo năm 2010 giúp Napoli sở hữu bộ ba nguyên tử – chất xúc tác để CLB xây dựng lối chơi tấn công mãn nhãn trường kỳ.

Dù Napoli đã chiêu mộ thêm nhiều cầu thủ tài năng như Gonzalo Higuain, Dries Mertens hay Jose Callejon, hợp đồng mát tay hơn cả của De Laurentiis là HLV Maurizio Sarri. Không ai nghĩ một cựu nhân viên ngân hàng, chỉ có kinh nghiệm một mùa tại Serie A với Empoli, lại được chọn mặt gửi vàng để đưa Napoli tìm về đỉnh cao.

Sinh ra tại thị trấn Bagnoli, miền Tây Naples, Sarri cùng gia đình chuyển tới Florence khi lên 5 tuổi. Dù vậy, ông là cậu bé duy nhất trong gia đình hâm mộ Napoli. Lận đận với nghiệp đá bóng, chàng hậu vệ phải tìm việc khác để trang trải cuộc sống. Sau nhiều nỗ lực, Sarri được nhận vào làm ở Monte dei Paschi di Siena (MPS) – ngân hàng có tuổi đời lớn nhất thế giới, đồng thời huấn luyện những đội nghiệp dư. Công việc hàng ngày của ông là giải quyết các giao dịch của MPS và giúp CLB Antella sống sót ở giải hạng Năm.

Dù bận rộn, đam mê của Sarri chưa bao giờ nguội lạnh, thể như tình yêu bóng đá vẫn chảy trong huyết quản của ông. Đầu những năm 2000, ông rời ngân hàng để tiếp tục lăn lộn cùng trái bóng. Thứ bóng đá của Sarri tại Empoli cũng từng được ví như bản nhạc giao hưởng, với nhịp hài hòa về cả phòng ngự và tấn công.

Dưới bàn tay của Sarri, Napoli mới thực sự trở thành thế lực, với lối đá quyến rũ. Họ lập kỷ lục về số bàn thắng ở một mùa giải Serie A, với 94 pha lập công mùa 2016-2017. Sau nhiều năm liên tiếp cạnh tranh ngôi vương, Napoli thực sự uy hiếp tham vọng đoạt bảy Scudetti liên tiếp của Juventus. “Lão bà” đang hơn Napoli một điểm, nhưng vẫn còn hai chướng ngại phía trước – Inter Milan và AS Roma.

Kết cục của Serie A 2017-2018 còn ở phía trước. Nhưng dù có thế nào, tương lai của Napoli vẫn đang rộng mở với những ánh bình minh.

Xuân Bình