*Atalanta – PSG: 2h thứ Năm 13/8, giờ Hà Nội.

“Diego Maradona sẽ chẳng là cái thá gì, nếu anh ta đến từ Bắc Cực”, ông Stefano Bonaccorso, Giám đốc Trung tâm Bortolotti nói với These Football Times.

Người Italy luôn giỏi sử dụng hình ảnh ẩn dụ để bày tỏ ý kiến. Và để giải thích rõ hơn, Bonaccorso cho rằng bên cạnh yếu tố di truyền học, môi trường xung quanh cũng đóng vai trò quan trọng khi một cầu thủ phát triển sự nghiệp. Ở Atalanta, trung tâm mà ông đứng đầu đang được xem là một hình mẫu về việc tạo môi trường, điều kiện thuận lợi nhất để cho các tài năng trẻ.

Bortolotti luôn mở rộng cửa cho các HLV đội trẻ và nghiệp dư ở các khu vực lân cận – những người luôn ngưỡng mộ, tôn trọng và lấy Atalanta làm hình mẫu để phát triển các đội bóng. Sự ngưỡng mộ ấy còn lớn hơn từ mùa trước, khi Atalanta, với ngân sách eo hẹp và đội hình có nhiều học viên đi lên từ Bortolini, giành quyền dự Champions League, rồi vào tứ kết sân chơi danh giá nhất châu Âu mùa này.

Bóng đá Italy hiện tại không còn rập khuôn trong các chiến thuật bảo thủ, hay những mô hình tổ chức phòng ngự chặt chẽ. Với Bonaccorso, kỹ thuật, sự linh hoạt, trôi chảy khi xử lý bóng mới là trọng tâm trong các buổi tập tại Bortolotti – khu phức hợp ở thành phố Bergamo, nơi được nhiều người biết đến nhờ sở hữu một sân bay nằm cạnh đường cao tốc A4 chạy thẳng lên Milan hơn là về bóng đá.

Ít ai biết khu phức hợp ấy từng được mệnh danh là Scuola di Calcio (Trường học Bóng đá), là bệ phóng cho sự nghiệp của hai nhà vô địch World Cup 1982 – Gaetano Scirea và Antonio Cabrini, sau này là Roberto Donadoni, Manolo Gabbiadini hay Giampaolo Pazzini. Với những người hâm mộ thế hệ 1970 và 1980, hai sản phẩm nổi tiếng nhất của Bortolotti là bộ đôi sát thủ từng làm khuynh đảo Serie A và châu Âu một thời: Filippo Inzaghi và Christian Vieri.

Giuseppe Ciatto là người chịu trách nhiệm thành lập Bortolotti vào những năm 1940. Nhưng đến năm 1991, Trung tâm này mới thật sự lột xác nhờ cuộc cải tổ quan trọng, khi Chủ tịch hiện tại của Atalanta – Antonio Percassi – giao Bonaccorso điều hành mọi công việc trong khu phức hợp tại thị trấn Zingonia, tỉnh Bergamo.

Bối cảnh lịch sử với hàng loạt bê bối tham nhũng, nợ nần, phá sản huỷ hoại bóng đá Italy suốt 15 năm qua cũng góp phần định hình đường lối của cả Atalanta lẫn Trung tâm Bortolotti. Thay vì tiêu tốn nguồn lực vào những bản hợp đồng đắt đỏ từ nước ngoài, họ chọn đầu tư cho khâu tuyển chọn, rồi tự đào tạo từ nguồn tài năng dồi dào trong nước. Chỉ 43 trong 303 học viên của Bortolotti được sinh ra ngoài biên giới Italy.

“Hãy quên các chiến thuật hay đội hình 3-5-2, 4-3-3 hay 4-5-1 gì đó. Chúng chỉ như số điện thoại thôi, nếu cầu thủ không thực hiện các kỹ thuật một cách chuẩn xác”, Bonaccorso nói. Ở Bortolotti, học viên được thiết lập thành các khu vực đã được chuẩn bị rõ ràng đến từng milimet, và, với mỗi trái bóng, mỗi người sẽ thực hiện những kỹ thuật điều khiển hoặc tâng bóng trong vòng 60 giây trước khi chuyển sang cấp độ tiếp theo.

Trong suốt bài tập đó, Bonaccorso sẽ chỉ lẩm bẩm những lời khen ngợi một cách kỳ quặc, trước khi truy vấn các cầu thủ về suy nghĩ và những gì họ sẽ thực hiện ở những bước tiếp theo. Phương pháp này thường được gọi là “bánh mỳ kẹp”, gồm ba bước: Khen ngợi cầu thủ, hỏi về những gì tiếp theo và khuyến khích nêu ra các suy nghĩ. “Điều cốt lõi là chọn thời điểm và cách nói chuyện với các cầu thủ, nếu không, lời nói của chúng ta đơn giản chỉ trở thành tiếng ồn ào vu vơ thôi”, vị Giám đốc giải thích.

Sau một vài bài khởi động làm ấm cơ thể, các học viên chia làm hai nhóm, chơi bóng đá tennis – bài tập được thiết kế để tăng khả năng phối hợp đồng đội, rèn kỹ thuật chuyền bóng bằng chân và đầu. Việc sử dụng tay bị cấm hoàn toàn, và chỉ trong 40 phút, đã có hơn 1.000 lần chạm bóng mỗi phiên tập. Tất cả học viên dưới 16 tuổi đều sẽ phải trải qua các kỳ thi kỹ thuật ba tháng một lần, để đánh giá sát nhất mức độ phát triển của họ.

Đội chiến thắng trong trò chơi sẽ chuyển đến các nhóm khác, với những game đấu kéo dài ba phút. Trong thời gian đó, hàng loạt câu hỏi sẽ được đặt ra từ Bonaccorso: “Những kỹ thuật nào vừa được các bạn sử dụng? Nói cho tôi biết những kỹ năng chiến thuật và chiến lược mà các bạn cần? Giao tiếp khi nào và như thế nào khi các bạn tham gia chơi bóng?”.

“Đây là những bản năng sẽ nảy ra trong đầu mỗi học viên mà không cần các HLV phải nói một lời nào. Nếu một cậu nhóc đang vật lộn khi thực hiện một kỹ thuật, thì hãy để cậu ấy tự làm việc với nó trước khi thực hiện những bài tập cao hơn. Kỹ thuật chính là chìa khóa”, vị Giám đốc Trung tâm khẳng định. “Hãy luôn khen ngợi những học viên đang thực hiện đúng, và cho bọn trẻ cơ hội nhìn xung quanh một chút, học từ các bạn khác, trước khi được các HLV hướng dẫn từng bước một”.

Phương pháp rèn luyện tư duy này không chỉ giúp ích các học viên trong môi trường bóng đá, mà các em hoàn toàn có thể áp dụng cho bất cứ khía cạnh nào của đời sống. “Mục đích cao nhất khi đào tạo một con người chính là tạo nên giá trị, giúp người đó trở nên tốt hơn, có ích hơn với xã hội. Bóng đá đi cùng với những sự trưởng thành, trong nhận thức, trong giao tiếp cộng đồng và nhiều mặt khác nữa. Từng học viên đều nhận được sự quan tâm đặc biệt của các HLV với những lời khuyên mang tính xây dựng cao”, Bonaccorso nói thêm.

Tuy nhiên, ở Bortolotti, các cầu thủ trẻ cũng được giáo dục rằng, dù chơi với bất kỳ hệ thống nào đi nữa, và thuần thục các kỹ thuật bao nhiêu đi nữa, mục tiêu cuối cùng và cao nhất khi theo con đường chuyên nghiệp vẫn phải là chiến thắng. “Tại sao những tay tuyển trạch người Anh luôn đến đây, và bảo bọn trẻ con rằng chúng không phải lo về áp lực giành chiến thắng khi đến với hệ thống đào tạo của họ? Tuyển Anh đã chiến thắng ở cấp đội nào vậy. Ở đây, chúng tôi không đưa các đội của mình đi dạo chơi hay ăn kem, chúng tôi đi thi đấu. Bạn thích một trận cầu mà bạn chơi hay và thua, hay thắng xấu xí với bàn ấn định kết quả 1-0 ghi ở phút 94? Nếu đây là một trận bóng đá, chúng tôi muốn thắng. Luôn như vậy”, Bonaccorso nhấn mạnh.

Và để phục vụ tốt nhất cho các học viên, Bortolotti có tới 40 ký túc xá, phòng chăm sóc sức khỏe, phòng massage, bể ngâm nước đá, bể bơi, phòng tập gym hiện đại, phòng họp, và một nhà kho lớn chứa dụng cụ tập luyện nằm cạnh bốn sân tập hoành tráng. Tất cả cơ ngơi trị giá 10 triệu euro (11,7 triệu USD) chỉ dành cho các thành viên đội trẻ từ lứa U17 trở xuống.

Trên sân tập, các học viên được đeo cảm biến GPS và ngay lập tức lao vào những bài khởi động kỹ thuật. Từng đợt bốn học viên chạy vào giữa sân trước khi quay trở lại và chuyền lại cho một đồng đội. Khi phiên tập luyện diễn ra, các bài tập kiểm soát, rê dắt và chuyền bóng nâng cao được thực hiện liên tục mỗi 60 giây. Các học viên chạy liên tục. Bầu không khí trên sân luôn tự do, thoải mái, dù trước khi vào sân, mỗi học viên đều phải tuân thủ những chế độ dinh dưỡng, ngủ được đo lường kỹ lưỡng bởi các chuyên gia của Trung tâm.

Trong phần lớn buổi tập, các HLV sẽ im lặng trong suốt thời gian, nhưng nhận được sự tôn trọng tuyệt đối từ các học viên – những tài năng bóng đá chớm nở. Không có cảnh các học viên cáu gắt với đồng đội, hay hỏi ngược lại quyết định của các HLV trong các trận đấu tập. Đoạn đường từ sân trở về nhà kho để nộp lại các thiết bị cho buổi tập luôn ngập tràn tiếng trò chuyện cười đùa trong trẻo của các học viên.

Theo nghiên cứu năm 2017 của Trung tâm Kỹ thuật Bóng đá Coverciano, trực thuộc Liên đoàn Bóng đá Italy (FIGC), Bortolotti là thành học viện bóng đá số một Italy và tốt thứ sáu trên bình diện châu Âu. Năm học viện đứng trên gồm các học viện của Real Madrid, Barca và ba học viện khác ở Pháp. Tiêu chí đánh giá trong nghiên cứu này là số cầu thủ trưởng thành từ mỗi học viện đang chơi ở các hạng đấu cao nhất. Theo đó, vào mùa 2007-2008, có tới 22 cầu thủ trưởng thành từ học viện của Atalanta chơi ở Serie A, 32 ở Serie B và ba ở nước ngoài.

Nghiên cứu toàn cầu của tổ chức Quan sát Bóng đá CIES cũng xếp Bortolotti đứng thứ tám trong các trung tâm bóng đá trẻ tốt nhất thế giới, nhờ 25 cầu thủ trưởng thành từ đây đang chơi ở năm giải VĐQG hàng đầu châu Âu.

Thành công của đội một Atalanta hiện tại cũng được vun đắp từ những thành công của học viện, với tỷ lệ 38% cầu thủ diện “nhà trồng được”. Nếu không phụng sự đội nhà, các ngôi sao trưởng thành từ Bortolotti cũng góp phần mang lại nguồn lợi tài chính lớn khi đầu quân cho CLB khác, như Andrea Conti, Giacommo Bonaventura, Franck Kessie (đang khoác áo Milan), Roberto Gagliardini (Inter).

Nguồn thu từ việc bán “cây nhà lá vườn” được CLB tái đầu tư bằng những bản hợp đồng đáng đồng tiền bát gạo như Papu Gomez, Robin Gosen, Ruslan Malinovskyi, Duvan Zapata, Lucas Muriel, Mario Pasalic…

Từ đó, Atalanta đường hoàng góp mặt trong trận tứ kết Champions League lịch sử với PSG hôm nay.

Chấn Cương